Bebek Gelişimi 4.Ay

4. Ay Gece Boyunca Rahat Bir Uyku

Fiziksel yeteneklerini geliştiren bebeğiniz artık gece boyunca uyuyabiliyor. Kafasını kaldırıp çevresine ve size bakmak onu mutlu ediyor. Bebeğiniz bu ayda artık vücudunu özellikle “el ve ayaklarını” kontrol etmeye başlıyor...

Bebeğiniz dördüncü ayında fiziksel gelişimini hızla devam ettirerek, her gün biraz daha büyür ve artık “yeni doğan” sınıfını geçmiş sayılır. Kafasının arkasındaki yumuşak nokta kaybolmuştur, ön taraftakinin tamamen kaybolması ise bazı durumlarda 18 ayı bulabilir. Saç rengi ve şekli de muhtemelen değişiyordur.

Geçen birkaç hafta boyunca bebeğin doğumdaki saçları dökülmeye ve yerine yeni ve kalıcı saçlar çıkmaya başlamıştır. Bu süreç birkaç ay daha devam eder. Bu dönemde çoğu bebeğin doğum sonrası masmavi olan göz rengi koyulaşmaya başlar. Bebeğinizin göz rengi de bu dönemde değişebilir, ancak 6. ayda bebeğiniz hala mavi gözlü ise, gözlerinin renkli kalacağından emin olabilirsiniz.

Bu ayda bebeğinizin fiziksel gelişiminin yanında fiziksel yeteneklerinde de kelimenin tam anlamı ile “tepeden tırnağa” gelişmeler görülecektir. Bu ayın sonunda bebeğiniz kafasını tamamen dik tutabilecek ve karnının üstünde yatarken 90 derecelik açıyla başını yerden kaldırabilecektir. Karnı üzerinde yatarken, tek kolunun üzerinde başını kaldırabilir. Bebeğiniz başını artık her yöne çevirebildiği gibi sırtüstü yatarken de kaldırabilecektir. Ayrıca çenesini omuzlarına dayayarak ayaklarına bakabilir.

Bebeğinizin vücudu kaslarının gelişip güçlenmesiyle birlikte toparlanmaya başlar. Bu ve bundan sonraki iki ay boyunca beden kısmındaki kaslar daha da güçlenecektir. Tam olarak ters dönemese de, bebek bu ay en azından bir yana doğru dönebilecektir; diğer tarafa dönmek içinse biraz daha gelişmesi gerekmektedir. Birçok bebek bu gelişmeden sonra, tam olarak dönmeye başlar.

Dördüncü ayında bebeğiniz artık sırtüstü yatarken parmağınızı tuttuğunda kafasını ve bacaklarını kaldırıp oturmaya çalışır. Şimdilik oturmayı tek başına beceremese de ufak bir yardımla bunu başarmak onu çok mutlu eder. Ancak kafasını dik tutabildiği bugünlerde, bebeğinize hala sırtından destek vermeniz gerekmektedir. Ay sonunda, gövde kasları sayesinde ufak bir destekle kucağınızda dimdik oturabilecektir. Daha önceleri kucağınızdayken, bedeni bir kalıba girmiş gibi sizin oturuşunuza göre şekillenen bebeğiniz şimdi oturuşunu kendi kontrol edebilmektedir: sizin fiziksel olarak farklı bir insan olduğunuzu artık anlamaya başlamıştır.

Bu ay bazı bebekler emeklemenin başlangıcı sayılan “yüzme” hareketini de geliştirir. Bebeğiniz tekme atmaktan çok hoşlanır ve bacaklarını elleri ile ayaklarına veya dizlerine dokunabilecek kadar havaya kaldırabilir. Daha sonraki aylarda ise bu bacaklar tüm ağırlığını kaldırabilecek güce erişir. Onu ayakları yere basacak şekilde dik tutarsanız, belki ayakta bile durabilir.

“Yeni doğan refleksleri”nin çoğu artık kaybolur ve bebek giderek daha istemli hareket etmeye başlar. Arama refleksi de bunlara dahildir, çünkü bebeğiniz artık neye baktığının ve ne gördüğünün tam olarak bilincindedir. Yorgun olduğu zamanlar hariç, pek çok hareketi daha akıcı ve daha kontrollüdür.

Bu ay sizi mutlu edecek bir başka gelişme de bebeğin nihayet gece boyunca uyumaya başlamasıdır: gece uykuları 10-11 saate çıkacak, gün içinde de iki-üç saat uyuyacaktır. Bebeğinizin uykuya daha kolay dalabilmesi için, yorgunluk belirtisi göstermeye başlayınca yatağına yatırın.

Peki, bebeğinizin yorgun olduğunu nasıl anlarsınız? Bebeğinizin “uykum var” mesajını anlamanız çok da zor olmayacaktır. Mutlaka kendine özgü bir takım sinyaller verecektir, ancak bebeklerin hemen hepsinin bazı ortak ve belirgin işaretleri vardır. Gözlerini ovuşturmak ve oyuna karşı isteksiz tavırlar bunların başında gelir. Yalnız, yorgunluk bazı bebekleri daha hareketli ve heyecanlı yapabilir. Uykusu olan bebekte doğum sonrasına benzer bazı refleks ve hareketler görmeye başlarsınız. Hareketleri daha ritmik olur- örneğin kafasını sallar. Parmak emme, sinirli tavırlar, genel huzursuzluk uykulu bebekte hemen fark edilir.

Doktorunuz bu ay içinde katı gıdalara (yoğurt, kaşık maması, meyve püresi) geçmenizi önerebilir. Bu konuda onun tavsiyelerini doğru takip etmeniz önemlidir. Bir öğünde sadece bir yeni gıdayla başlayın ve bunu da yavaş yavaş yapmaya dikkat edin, başka bir yeni gıdaya hemen geçmeyin. Böylelikle hem bebeğinize yeni tatlara alışması için zaman tanımış olur hem de herhangi bir gıdaya alerjisi olup olmadığını doktoru ile birlikte daha rahat gözlersiniz. Bazı bebekler yeni tatlar konusunda hevesliyken, bazıları bu konuda daha gönülsüz olurlar. Eğer bebeğiniz bu yeni gıdaları istemiyorsa endişelenmeyin ve yemesi için zorlamayın. Amacınız, sadece katı gıdalara alışmasını sağlamaktır, bu yüzden az miktarda vermeye devam edin. Eğer katı gıdaları reddetmekte ısrarlıysa, doktorunuza danışarak aynı yemekleri 1-2 hafta sonra tekrar deneyin. Bir süre sonra alışacaktır.

Yeni gıdalar artık beslenme düzeninin bir parçası olduğunda, bebek anne sütünü veya formül sütü giderek daha az miktarda alacaktır. Bu dönemde, katı gıdaları, sütten önce vermeye gayret edin; çünkü süt ve sıvı mamalar oldukça doyurucudur ve bebek önce bunları alırsa, sıra katı gıdaya geldiğinde karnı doymuş olacaktır. Ancak bazen yemeğe katı gıda ile başlamak da bebeği sinirlendirebilir, özellikle sabah uyanır uyanmaz pek hoşuna gitmeyebilir. Eğer yeni mamaya tepki gösterirse önce biraz emzirin, ardından yeni mamasını verin, yine istemez ise emzirmeye devam edin. Bebeğinizin öğün sayısı zamanla günde dört defaya inecektir ve buna ek olarak yatmadan önce de sütünü isteyecektir. Eğer bebeğiniz çok acıkıyorsa süt ve katı gıdalar arasında yarım saat kadar bekleyin.

Bu ay bebeğin tükürükleri akmaya başlayabilir. Cildinde buna bağlı kızarmalar oluşuyorsa yüzüne biraz vazelin, boyun çizgilerine de mısır nişastası sürebilirsiniz. Eğer lekeler artıyorsa, mutlaka doktorunuza danışın.

Tükürük akmasının genelde diş çıkarmayla bağlantılı olduğu düşünülür. Ancak bu çok kesin bir bağlantı sayılmaz. Bazı bebeklerin bu ay bir dişi patlayabilir, ancak genelde ilk diş 6. aydan önce çıkmaz.

Eğer bebeğiniz gerçekten diş çıkartıyorsa, ellerini sık sık kulağına ve çenesine götürür. Her iki bölgeyi de aynı kaslar idare ettiğinden, bebeğin kulağı mı ağrıyor, yoksa dişi mi çıkıyor, belli olmayabilir. Bebeğinizin diş çıkardığını, diş etlerini hafifçe ovduğunuzda hemen bağırmaya başlamasından anlayabilirsiniz. Bazı bebekler fazla diş ağrısı çekmez, bazısı ise tüm diş çıkarma süresince acı ve sıkıntı yaşar. Eğer diş çıkardığı için huzursuzsa, bir diş kaşıma oyuncağı edinin ve buzdolabında saklayın. Oyuncağın serinliği diş etlerini rahatlatacaktır. Eğer bu da işe yaramazsa, doktorunuz reçeteli ya da reçetesiz bir tedavi tavsiye edebilir.

Üçüncü ayda başlayan duyu gelişimi, dördüncü ayında düzenli olarak ilerlemektedir. Ay sonunda artık her şeyi renkli görmeye başlar. Bakışlarını kolayca odaklayabilir. Bebeğiniz 3 metrelik görüş alanı içindeki her şeyi görebilmesine rağmen yine de 50 cm önüne bakmayı tercih edecektir. Bakışlarındaki şaşılık azalmıştır ve hareket halindeki bir nesne veya insanı çok rahat takip edebilir. Bebeğinizin el-göz koordinasyonu da gelişmektedir. Bir nesneye bakarken ellerini ona doğru uzatır ve parmaklarını olabildiğince açar. Tutma isteği son derece güçlüdür ve eline geçirdiği her nesneyi daha ustalıkla tutabilir. Bu yüzden artık rahatça gözlüğünüzü tutup çıkarabilir veya babasının sakallarını çekebilir.
Bebeğinizin kulağı ise artık neredeyse bir yetişkin kadar net duyar. Zayıf ses ile güçlü olanı ayırt eder ve müzik sesine cevap verir. Ayrıca artık ses çıkarmaya da isteklidir. Bazı sesleri sanki unutmamaya çalışırmış gibi tekrar eder. Bunların çoğu tek sesli hecelerdir ve aylar sonra bu sesler birer kelimeye, gurultular ise, kıkırdamaya, gülücüğe ve çığlıklara dönüşür. Ayrıca gıdıklandığında yüksek sesle gülecektir. Uzmanların sosyal bir gelişim kabul ettikleri ‘gıdıklanma tepkisi’ ilk kez bu dönemde görülür.

Koku duyusu onlar için oldukça önem taşır. Evinizde bulunan çiçek, sabun, meyve vs gibi şeyleri kokladığında vereceği tepkileri izlemek de oldukça keyifli olacaktır. Bebekler bu dönemde her türlü uyarıya açıktır, bu yüzden bulunduğu çevreyi zenginleştirin
Bebeğinizin gülüşü de üçüncü ay itibari ile gelişmiştir. Artık aile bireylerini veya diğer tanıdığı yüzleri gördüğünde sevinç gösterileri yapar. Sizinle veya tanıdığı diğer kişilerle “konuşmak” en sevdiği şeylerden biridir. Yaptığı her yeni numarayı onaylamanız çok hoşuna gidecektir.

Dört aylık bebeğinizin sizin farklı bir birey olduğunuzu anlaması ile ilişkiniz de yavaş yavaş yeniden biçimlenecektir. Artık her istediğinin yerine getirilemeyeceğini öğrenmektedir. Buna rağmen bebeğiniz dış dünya ile olan ilişkisini tam olarak anlayabilmiş değildir. Örneğin oyuncağına her vurduğunda ses çıkardığını keşfetmiştir. Ancak aynı anda tesadüfen rüzgar da perdeyi havalandırmışsa, oyuncağa her vuruşunda perdenin havalanmasını bekler. Bu yüzden perdenin hareket etmesini sağlamak için bir süre daha sinirli bir şekilde oyuncağa vurmaya devam eder. Bunun gerçekleşmemesi ise kısa bir süre için sinirlenmesine, hatta ağlamasına neden olabilir.
Bebeğiniz kendisini ve çevresindeki dünyayı keşfederken, onun bu yeni çabalarını sabırla izleyin ve bu güzel dönemin tadını çıkarın. Onunla oynayın, şefkat gösterin. Siz ve sizin gibi bebeğe yakın olan herkes bebeğin ruhsal gelişiminde önemli bir yer tutar. Oyuncakla oynamak ne kadar hoşuna giderse gitsin, oyuncak hep aynı tepkiyi verir. Oysa insanlar değişkendir ve o bundan çok şey öğrenir!


Sosyal

• Sosyalleştiğinde güler; oyunu bölündüğünde ağlar.
• Aynadaki yansıması hoşuna gider, hatta ona gülümser.
• Kendini rahatlatmaya çalışır.
• Etrafındakilerle ilişki kurmak için sesler çıkartır.
• Gıdıklandığında güler.
• İnsanlara cevap vermeye çalışır.
• Müzikle sakinleşir.

Fiziksel

• Yüzükoyun durumundayken sırtüstü, sırtüstünden yüzükoyun dönebilir.
• Kafasını daha uzunca bir süre dik tutar.
• Oturma pozisyonuna getirildiğinde veya yatarken kafasını istediği yöne döndürebilir.
• Yüzme hareketi yapabilir ve yatağında dönebilir.
• Bakışlarını farklı uzaklıklara odaklayabilir.
• Sallanan bir nesneyi kendine çekip ağzına götürebilir.
• Bir nesnenin düştüğü yere bakar.
• Banyoda ayak ve ellerini çırpar.
• Diş çıkarmaya başlayabilir.
• Katı gıdalara geçmeye hazır olabilir.
• Kokuları birbirinden ayırabilir.

Zihinsel

• Bir saatten daha uzun süre karşısındakine tepki verir.
• 5-7 saniye öncesini hatırlar.
• Görüntü ile gerçek yüzü ayırt eder.
• Yeni sesler çıkarmayı sever ve bazılarını taklit eder.